Historia mody: Helena Bohle-Szacka

Opowiadają: Marcin Różyc i Katarzyna Siwerska

 Prezentacja polsko-niemieckiego projektu HELENA BOHLE-SZACKA. MOSTY/DIE BRÜCKEN i promocja książki „Helena Bohle-Szacka. Lilka” (pod red. Marcina Różyca).

Wśród uczestników spotkania rozlosujemy książkę „Helena Bohle-Szacka. Lilka”.

Helena Bohle-Szacka była jedną z najciekawszych osobowości świata mody, sztuki i grafiki użytkowej w powojennej Polsce. To pierwsza polska kreatorka mody, która pokazała swoją kolekcję za żelazną kurtyną. Stworzyła też pierwszą w historii polskiej mody kolekcję młodzieżową. Stała za sterami domów mody Telimena i Leda. Projektowała dla Mody Polskiej. W czasach PRL-u tworzyła też fenomenalne reklamy, znaki graficzne i opakowania. Tworzyła rysunek żurnalowy. Wykładała modę na ASP w Łodzi, gdzie studiowała jeszcze pod kierunkiem Władysława Strzemińskiego. Była dziennikarką mody i teoretyczką.

W 1968 roku Bohle-Szacka wyemigrowała do Berlina Zachodniego. W Niemczach wykładała identyfikację wizualną, tworzyła sztukę, była kuratorką galerii działającej przy Klubie Inteligencji Katolickiej. Stała się ikoną polskiej i światowej emigracji. Helena Bohle-Szacka organizowała niezależne „Prywatne Kongresy Kultury Polskiej”. Tworzyła salon, w którym bywali najważniejsi polscy literaci i literatki (m.in. Stanisław Lem, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska czy Adam Zagajewski), artyści (m.in. Jan Lenica), gwiazdy kina i teatru (m.in. Wiesława Mazurkiewicz, Gustaw Lutkiewicz czy Krystyna Janda), politycy (Władysław Bartoszewski). Szacka była też fenomenalną projektantką książek, a także filantropką i działaczką wspierającą polską opozycję.

Helena Bohle-Szacka była Polką o niemiecko-żydowskich korzeniach. Urodziła się w 1928 roku w Białymstoku, a historia jej rodziny to jednocześnie opowieść o tragicznych losach, nieistniejącej, wielokulturowej metropolii. Po wojnie mieszkała w Łodzi, Warszawie i Berlinie. Pod koniec życia została strażniczką pamięci, świadkinią zagłady. Opowiadała o mrocznych czasach okupacji, zamordowanej siostrze, ukrywającej się matce Żydówce i czasach spędzonych w obozach koncentracyjnych. W 1994 otrzymała Order Odrodzenia Polski. Umarła w 2011 roku w Berlinie pozostawiając po sobie ogromne archiwum i kolekcję sztuki.

HELENA BOHLE-SZACKA. MOSTY/DIE BRÜCKEN to wielowątkowy projekt artystyczny i historyczny, którego centralną postacią jest Helena Bohle-Szacka. To wielogłosowa opowieść współtworzona m.in. przez artystki i artystów współczesnych, którzy interpretują losy i twórczość Heleny na podstawie wspomnień, dokumentów i sztuki. Wśród artystów i artystek znaleźli się m.in. Zuzanna Golińska, Daria Malicka, Janusz Noniewicz, Dominika Raczkowska i Dagmara Rosa.

Projekt zainicjowała Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku i wsparła berlińska fundacja „Erinnerung, Verantwortung und Zukunft”.

Marcin Różyc – kurator, dziennikarz, krytyk mody, wykładowca. Autor książki „Nowa moda polska”. Autor zaprojektowanej przez Tymka Borowskiego i wydanej w Londynie książki-obiektu (artbook) „Chrysalis”. Kurator wystaw, m.in.: „Krzyk Mody” (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie), „Warsaw Calling. Chrysalis” (International Fashion Showcase London) i polsko-niemieckiego projektu „Helena Bohle-Szacka. Mosty/Die Brücken”. Członek jury obron prac dyplomowych na Katedrze Mody ASP w Warszawie. Współpracuje z magazynem „KMAG”, publikował w „Elle”, „Przekroju” czy „Wysokich Obcasach”. W BWA Tarnów kuratorował wystawę „Wykrój. Miasto. Tarnów” (2016), jest współautorem publikacji „Dźwięki i szwy”.

Katarzyna Siwerska – pracuje jako kuratorka i producentka wystaw oraz projektów w Galerii im. Sleńdzińskich, Stowarzyszeniu Edukacji Kulturalnej Widok, Galerii R5 w Białymstoku. Autorka koncepcji warsztatów „Słowa zaklęte w obrazie, czyli o tym jak tworzy się film” skierowanych do dzieci niedowidzących, producentka i koordynatorka projektu „Mieszkam w Białymstoku” skierowanego do młodzieży z Czeczenii. Producentka i koordynatorka projektu „Helena Bohle–Szacka. Mosty/Die Brücken”.